Dragon Savaşları
13.06.2024 ile 15.06.2024 tarihleri arasında 17.kez düzenlenen Uluslararası Fotovoltaik Enerji Üretimi ve Akıllı Enerji Konferansı ve Sergisi günlük ortalama 500.000 ziyaretçi girişi ile sektördeki en büyük fuar pozisyonunu rekor ile tekrarlamış oldu. Fotovoltaik Enerji sektörünün kural belirleyicisi Çin Halk cumhuriyetinde düzenlenen fuar ilk defa yeni fuar alanında yapıldı.
Fuar alanı değişikliğinin avantaj ve dezavantajlarını zaten düzenli ziyaretçisi olanlar not etmişlerdir. 7.kez katılımcısı olduğum fuarda gözlemlerimi ve Türkiye ile kesişen kısımlarını ele almaya başlamadan önce kısaca dip notlarımı paylaşayım…
- İlk defa Türkiye’den ziyaretçi sayısında rekor kırıldı. ( Inverter firmalarının cömertçe ekipler halinde davet etmesi büyük etken)
- Hemen bir hafta sonra yapılan InterSolar fuarı yerine birçok Avrupalı paydaş ile karşılaşmak bir nebze şaşırttı. Intersolar ın artık sadece kabul günleri sınıfına doğru gittiği aşikar.
- Toplamda 8 salondan her salonda 2. kat olması hasebiyle ben tüm fuarı gezeceğim diye gelen ziyaretçilerin son zamanlar ülkemizde malum indirim kampanyalarında oscar seviyesinde ödül alabilecek gibi savaşan yurttaşlarımız gibi etrafta koşuşturan bir çok insan.. Fuarın hepsini gezdim diyene ben den tam altın 🙂
- Türkiye de ismi bile bilinmeyen kocaman standlara sahip Çin Halk Cumhuriyeti tabanlı üretciler
- Eşantiyon savaşları
Gelelim asıl meseleye yani “Fazla Stok” problemi..
Ülkemizde de 2023 yılının Haziran ayından itibaren hissedilmeye başlayan piyasa sıkışıklığı Çin Halk cumhuriyetinde 50 kat fazla olacak şekilde deprem gibi yaşanmaya başlamış. Yaz aylarında klasik piyasanın hareketli olması beklenirken üretici sayısındaki inanılmaz artış çok fazla stok bitmiş ürün olarak karşımıza çıkıyor. Özellikle Fotovoltaik sektöründeki eski zamanlardaki yüksek kazanç dalgalarından dolayı farklı sektörlerden biranda stadyuma dolan ama ne söyleyeceğini bilmeyen taraftar gibi sadece kalabalık oluşturup tribün ahenginin bozulmaya başlaması.. Bu kısımda Türkiye Avusturya maçındaki taraftarlarımızın performansı da göz doldurucuydu.. Neyse konuyu dağıtmayalım : )
Çok fazla sayıda üretici olması ile beraber piyasada rekabetten dolayı fiyatların düşmesi ve buna istinaden talep olmayan pazarda 1 kamyon elma getirsen ne yapacaksın , 5 kg satıp çıktığına sevinirsin. Tabi bunun yanısıra pazara fotovoltaik panel üretimi yatırımı dışında bari ben tedarikçi olayım diye açılan pv hücre fabrikaları , kapasite arttıran silikon üreticileri , eva , backsheet , jb , ribbon ve çerçeve üreticileri hepsi biranda el freni ile durmak zorunda kaldılar.Bizim ülkemizde yaşanan fazla stok probleminin takribi 10 katı kadar bir kelebek etkisi.
Avrupa da çin menşei panel dolaşımının serbest olması sebebi ile avrupa limanlarına stoklanan paneller.. Peki problem nerede ? Bildiğiniz gibi Avrupa da ev tipi kurulum standartlaşmış durumda , müşteri sınıfı 5-10 panel alan kısımda.. Pazarın belli bir doyum noktası var tabiki o noktadan sonra ivmelenme olmadan yatay pozisyonda arz talep dengesi olması gerekirken artık pv paneller bahçe duvarı yerine kullanılmaya başladı. Bu kısımda Neşet Ertaş ı bir kere daha anıyorum.. “Bahçe duvarından aştım ” sözlerinin PV panelllerinin üzerinden atladım olarak güncelleneceğini bilemezdi büyük ustad..
Fuar alanındaki bir çok üreticinin , tedarikçinin ve Inverter firmasının yüzlerindeki korkuyu okumak için biraz tecrübe gerekir. Winter is coming.. İflas edecek bir çok büyük firma , tedarik zincirinde yatırımını çeşitlendiremeyen yan sanayi firmaları , GW , MW ölçeğinden KW ölçeğine satışlarını yönetmesi gereken inverter firmaları..
Ülkemizde bireysel çatı üstü kurulum trendi başlamadığı sürece uzun bir dönem sektörün normalleşme şansı yok. Bireysel kullanım pazarı da bu kadar açılmış fabrikanın kaç tanesini hareket ettirir bilemedim. Bu geçiş döneminde kimine göre 1 yıl kimine göre 2 yıl ayakta kalabilecek finans gücüne sahip firmalar pastadan tekrar ekmek yer ama eskisi gibi bir oturmaya 1 ekmek değil de 1/10 ekmek.. Kayın doyurur mu ? , mide az yemeğe alışınca daha sağlıklı bir şekilde hazmetmeyi öğrenir. Tabi bu periyod da mide ameliyatı olup direk küçültmeye çalışan sektör paydaşlarımız da olacaktır.
İşte en önemli noktadayız ,
2023 yılının 3.çeyreğinden itibaren hiç malzeme satın alması yapmamış , her gün sabah depo ya gidip solar hücrelerini seven , EVA ve backsheet için dışarda güneş altında dursa da olur zihniyeti ile devam eden firma var ise eğer dikkat etmek gerekir. Fotovoltaik modüller yapısı gereği tüm malzemeler bir araya gelip lamine edildikten sonra stokta bekletilebilir. Tabi bu noktada da depolama koşullarına bakmak lazım. Yani stoklanmış 3 aylık 6 aylık veya 1 yıllık modülü alırken de dikkat etmek lazım .Son zamanlarda sektör paydaşlarımız demeçler veriyorlar gazetelere esasen bu tip demeçler sektör ile alakalı bilgilendirmeler içerirken bir taraftan da iyi analiz etmek gerekiyor. Ayrıca sektör içerisinde kapanan fabrikalar , kapanırken birçok insanın da işsiz kalacağını unutmamak gerekiyor. El birliği ile bugünleri geçmek dileğiyle Intersolar ile alakalı düşüncelerimi paylacağım yazıda görüşmek üzere..
Sevgiyle kalın